Nhà lá: đặc điểm, phân loại và ưu nhược điểm

Nhà lá là kiến trúc nhà ở đơn giản, mộc mạc và gần gũi xuất hiện từ thời xa xưa. Đến nay phong cách nhà mái lá vẫn được ưa chuộng và dần được cải tiến, phục vụ cho nhiều mục đích khác nhau. Để hiểu rõ hơn về kiến trúc mang đậm hơi thở quê hương. Hãy cùng Tre Trúc Huy Hoàng tìm hiểu về đặc điểm, kiến trúc và ưu nhược điểm của những mẫu nhà mái lá đẹp và độc đáo trong bài viết dưới đây.

Nhà lá là gì?

Nhà lá là công trình được thiết kế từ các loại lá lợp ghép lại với nhau. Thường không có vách ngăn trong căn nhà. Toàn bộ các bộ phận nhà được làm từ lá cây, thân cây trong tự nhiên. Trong đó các loại lá được dùng nhiều nhất là lá dừa nước, lá chuối hay cỏ tranh… Phần khung nhà có thể được làm bằng nhiều vật liệu khác nhau nhưng đều là nguyên liệu tre trúc tự nhiên. Phổ biến nhất là khung nứa, tre, trúc hoặc gỗ.

Hình ảnh nhà lá đẹp mắt rất quen thuộc với người dân khu vực miền Tây nước ta. Kiến trúc ngôi nhà luôn thể hiện được vẻ đẹp mộc mạc mà gần gũi với bao thế hệ người Việt. Mặc dù đơn giản nhưng lại rất tinh tế, thể hiện sự khéo léo của những bàn tay lao động cần cù, sáng tạo của người Việt. Chính vì vậy, hiện nay nhà lá miền tây không chỉ là nhà ở đơn thuần mà nó còn được ứng dụng để làm điểm nghỉ ngơi của các khu du lịch, địa điểm nghỉ dưỡng,…

Xem thêm: Nhà tre là kiểu nhà gì?

Nhà lá có mấy loại?

Dựa theo thời gian ra đời và phong cách thiết kế. Nhà lá được làm bằng lá có 2 loại phổ biến: nhà truyền thống và nhà hiện đại. Mỗi loại nhà lá đều có nét đẹp và độc đáo riêng.

Nhà lá truyền thống

Là mẫu nhà đơn sơ được làm từ gỗ, tre, nứa, gỗ đước và các loại lá đã xuất hiện từ ngàn đời xưa đến nay. Thường gặp nhất là các loại nhà nổi trên sông bằng mái lá cọ, cỏ tranh, lá chuối, lá dừa là các mẫu nhà lá đơn giản và đẹp được ưa chuộng.

Đây là các công trình có thiết kế đơn giản, dễ thi công, chi phí thấp, phù hợp với nhiều vùng miền. Đem lại không gian sống thoáng mát, bình dị mà vẫn được đảm bảo về độ bền và sự an toàn cho sinh hoạt của con người.

Nhà lá hiện đại

Đây là mẫu nhà lá hiện đại được phát triển dựa trên mẫu nhà truyền thống. Tuy nhiên nó có sự cải tiến về vật liệu xây dựng. Trong trang trí, thiết kế cũng có sự cách điệu với tính thẩm mỹ cao và tiện nghi hơn. Phù hợp với nhịp sống của xã hội hiện đại.

Các mẫu nhà này mang phong cách hiện đại có thể được thi công bằng nhiều vật liệu khác nhau. Cụ thể như tường bê tông, vách ngăn bằng gạch, bằng kính,… Phần mái được cải tiến bằng các loại mái lá nhân tạo để tăng độ bền và thẩm mỹ như: rơm nhân tạo, tranh nhân tạo, mái cọ nhân tạo,…

Kiểu nhà mái lá hiện đại thường được xây dựng trong các khu du lịch, homestay, nhà hàng, khách sạn. Hay các quán cà phê mang đậm phong cách truyền thống.

Với thiết kế đơn giản, bình dị, gần gũi với đời sống của mọi người. Nhà mái lá xuất hiện ở hầu hết các vùng miền. Tuy vậy nó thường được phân bố chính ở các tỉnh Bắc Bộ và khu vực miền Tây Nam Bộ nước ta.

Ở khu vực miền Bắc, thường được lợp bằng lá cọ. Mang hơi hướng hoài cổ, đậm nét thôn quê dân giã như lối sống bình dị của người thôn quê từ ngàn đời xưa.

Còn khu vực miền Nam là nhà lá ở miền Tây thường sử dụng nguyên liệu chính là lá dừa. Gần gũi với nhiều thế hệ người miền Tây, đem lại cảm giác mát mẻ cho công trình. Người sử dụng được hòa mình vào với thiên nhiên với những giây phút thư giãn thoải mái trong ngôi nhà đơn sơ, mộc mạc như bản chất quê hương mình.

Xem thêm: Nhà tranh vách đất

Các loại lá dùng để lợp nhà

Các công trình nhà này thường được sử dụng từ 3 loại lá chính là lá dừa nước, lá cọ và cỏ tranh. Mỗi loại đem đến một phong cách và những ưu điểm khác nhau.

Lá dừa nước

Nhà lợp bằng dừa nước là một trong những “đặc sản” nổi tiếng của người dân miền Tây nước ta. Thể hiện nét đẹp độc đáo, mang hơi thở thời gian, rất gần gũi với người dân. Ngày này, lá dừa nước lợp nhà không chỉ được dùng để thi công nhà ở. Mà nó còn được sử dụng làm các công trình nghỉ dưỡng, nhà hàng, quán cafe, mô hình nhà lá trang trí Tết. Độ bền của các công trình lợp lá dừa có thể lên đến hàng chục năm. Trong khi chi phí đầu tư được đánh giá là thấp hơn nhiều so với các loại vật liệu khác.

Lá cọ

Bên cạnh việc cung cấp dầu cọ, loại cây này còn cung cấp lá để xây dựng các công trình nhà lợp lá cọ, làm vách che mưa, chắn gió. Còn phần thân cây cọ được dùng để làm cột làm kèo nhà. Thân cây cầu khỉ hay máng nước cũng được làm từ loại cây này. Nhà này thường xuất hiện nhiều ở các tỉnh phía Bắc nước ta như: Hòa Bình, Phú Thọ, Vĩnh Phúc,…

Lá cỏ tranh

Lá cỏ tranh có đặc tính cứng, dáng lá dài và hẹp. Khi được phơi khô lá rất nhẹ mà lại rất dẻo dai. Vì vậy, cỏ tranh thường được người dân khu vực Tây Nguyên, Tây Bắc dùng để làm mái nhà. Trung bình, mái tranh có độ dày từ 15cm – 20cm có độ bền lên đến 20 – 30 năm. Trong khi đó chi phí thi công mái lá tranh rất thấp. Do đó ở quê dần được thay thế cho nhà mái tôn, mái ngói. Vừa đảm bảo độ bền, vừa thân thiện với sức khỏe mà lại mang đậm hơi thở cội nguồn. Phù hợp với văn hóa, truyền thống của các vùng thôn quê.

Giờ đây, chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp các công trình được làm từ mái tranh nhà hàng, quán ăn, khu nghỉ dưỡng, quán cà phê,….

Ưu điểm của nhà lá

So với các công trình xây dựng từ vật liệu xi, sắt,… lợp bằng mái lá đem lại nhiều ưu điểm nổi bật hơn như:

Tiết kiệm chi phí xây dựng

Việc thi công mái lá rất đơn giản. Với những công trình mang phong cách truyền thống như lá dừa nước, gỗ, tre nứa, lá cọ,… đều rất dễ kiếm. Giá bán của các nguyên liệu này cũng rất thấp. Thêm vào đó, thời gian thi công cũng rất nhanh, thông thường quá trình thi công hoàn thiện nhà này chỉ mất khoảng 1 – 2 tuần. Vì vậy khách hàng có thể tiết kiệm tối đa chi phí nguyên liệu và chi phí nhân công cho công trình.

Xem thêm: Đơn vị thi công nhà tre mái lá uy tín chuyên nghiệp TPHCM.

Không gian mát mẻ

Nhà lợp lá được làm từ chính các loại lá cây trong tự nhiên. Thế nên nó luôn mang lại cảm giác mát mẻ, dễ chịu cho người sử dụng. Với tình trạng biến đổi khí hậu như hiện nay thì việc ở trong mái lá mát mẻ, dễ chịu vẫn luôn là lựa chọn hoàn hảo.

Dễ dàng cải tạo sửa chữa

Do được thiết kế đơn giản nên việc sửa chữa, cải tạo cũng rất dễ dàng. Trong trường hợp mái lá bị thấm dột bạn có thể tự mua nguyên liệu thay thế hoặc sửa chữa mà không cần phải gọi thợ xây dựng. Bên cạnh đó, việc sửa chữa cũng không làm ảnh hưởng đến kết cấu công trình, tính an toàn của ngôi nhà luôn được giữ vững.

Nhược điểm

Nhược điểm lớn nhất của nhà này là chỉ dùng được cho một thế hệ, không mang tính lâu dài. Sau khoảng vài chục năm thì bạn phải sửa chữa, xây mới mà không thể để lại cho thế hệ sau.

Bên cạnh đó, nhà lá miền Tây thường có nhiều khe hở, tạo cảm giác mát mẻ về mùa hè nhưng về mùa đông lại khá lạnh. Ngoài ra, giá trị du lịch của các căn nhà này cũng không cao như các công trình hiện đại khác.

Lời kết

Trên đây là một số thông tin chia sẻ về kiến trúc nhà mái lá và những mẫu nhà lá đẹp và độc đáo nhất. Hy vọng đã đem đến bạn đọc thêm nhiều kinh nghiệm hữu ích. Nếu còn điều gì thắc mắc hãy liên hệ lại cho Tre Trúc Huy Hoàng để được hỗ trợ miễn phí.