Uốn tầm vông – Những công đoạn uốn cây tầm vông bằng lửa

Uốn tầm vông là một trong những công việc vất vả. Để cho ra sản phẩm tầm vông thẳng và đẹp tới tay người tiêu dùng thì cần phải trải qua quá trình uốn nắn trên lửa. Hiểu được điều đó, Tre Trúc Huy Hoàng gửi tới bạn đọc bài viết sau đây về cách uốn tầm vông bằng lửa thẳng đẹp và không bị cháy.

Chuẩn bị dụng cụ uốn tầm vông

• Nguyên liệu cây tầm vông mới được khai thác.
• Bếp lò đốt lửa chuyên dụng để uốn cây.
• Nguồn than củi để đốt.
• Gang tay cầm nắm tầm vông.

Các công đoạn uốn tầm vông

Để có thể uốn tầm vông thẳng, trước tiên bạn cần có nguồn cây tầm vông. Những cây tầm vông có thể uốn sẽ được khai thác khi đã đạt tuổi từ 3 – 5 năm. Trồng cây trong vườn, loại bỏ các cành tre và cắt bỏ các ngọn cây còn lại. Sau đó, cây có thể được vận chuyển đến một lò uốn gần đó hoặc uốn ngay trong vườn.

Để bắt đầu uốn cây tầm vông, bạn cần có bếp lò để đốt lửa uốn. Lò được xây dựng trên một giá đỡ làm bằng những cây tầm vông và cột chính là cây bạch đàn. 

Cửa lò có hai thanh gỗ ngang để chừa chỗ cho cây uốn. Thanh dưới được cắt rãnh để cố định cây tầm vông khi uốn. Bên dưới là thanh ngang đặt trên mặt đất, một chiếc móc sét để cố định cây. Nguồn củi để uốn cũng rất quan trọng, lửa cháy đều và nhiệt độ cao giúp cây uốn nhanh hơn.

Công đoạn 1: 

Sau khi có lò uốn và nguồn tầm vông tươi, những người thợ lành nghề bắt đầu công việc hàng ngày của họ. Họ bắt đầu nhóm lửa cháy to và cần hai công nhân bắt đầu uốn cây tầm vông. 

Công đoạn 2: 

Khi thân cây được uốn cong, người thợ đối diện cúi xuống kéo cây ra. Ở những cây thẳng, ít đốt nên giá cao, mỗi cây uốn từ 2-3 mối. Cây nhiều đốt, cây cong vênh cần phải uốn 5 – 7 mối mới có được sản phẩm thẳng đẹp.

Công đoạn 3: 

Thời gian uốn cây mất từ 2-3 phút với ngọn lửa đều và nhiệt độ cao. Những người thợ sẽ biết cách nhận biết uốn cây sao cho thẳng đều.

Nguyên tắc uốn cây tầm vông trên lửa

Nguyên tắc uốn cây trên lửa là phải uốn phần gốc trước vì đó là phần cứng nhất của tầm vông. Tầm vông đặc ruột và cực kỳ dẻo dai, những người thợ sẽ đưa cây vào cửa lò và cố định bằng móc sắt để bẻ thẳng phần bị cong của tầm vông. Thợ sẽ luân phiên lật trở trên lửa để tránh cây bị cháy. 

Uốn cây tầm vông không quá phức tạp nhưng đòi hỏi người uốn phải có sự khéo léo. Theo trình tự uốn gốc trước và ngọn uốn sau, những cây tầm vông được xếp chồng lên nhau, lần lượt từng cây sẽ đem lên nướng. Lúc này công việc khó nhất là canh lửa, người uốn phải giữ được lửa cháy đều, nhiệt độ cao thì việc nướng tầm vông mới nhanh và đạt hiệu quả cao được.

Những chia sẻ về nghề uốn tầm vông

Chị Thạch Thị Xa Răng ngụ tại xã An Tức, tỉnh An Giang có chia sẻ rằng: “Tôi làm nghề này đã trên 20 năm, mỗi ngày kiếm từ 180.000 đến 200.000 đồng, sống được lắm tuy có vất vả đôi chút nhưng phù hợp với những gia đình không đất sản xuất, học hành “lem nhem” như phụ nữ Khmer chúng tôi. Công việc bắt đầu từ 8 giờ sáng và thường kết thúc khoảng 15 giờ”.

Anh Thạch Sùng, ngụ ở xã Núi Tô, tỉnh An Giang chia sẻ: “Người làm nghề giỏi chỉ nhìn cây tầm vông là biết phải uốn chiều nào cho “ngon” nhất, đỡ mất thời gian nhất. Cạnh đó người uốn còn phải biết điều tiết lửa trong lò phù hợp với độ “già” của tầm vông. Lửa “áp” quá thì hư cây; lửa “non” quá thì mất nhiều thời gian uốn.

Anh Chu Ron ở xã Núi Tô, tỉnh An Giang chia sẻ: “Cây tầm vông có độ tuổi từ 3-5 năm sau khi được khai thác mang về đây. Tôi sẽ tiến hành nướng nó, ngày tôi nướng từ 200-300 cây với tiền công một cây là 1.500đ – 2.500đ. Ngày trung bình tôi cũng kiếm được 300.000đ – 400.000đ lo cho cuộc sống gia đình. Trước đây tôi cũng làm lúa nhưng cực quá mà kiếm không được bao nhiêu, tôi cảm thấy cái nghề này khỏe hơn làm lúa, đồng tiền cũng ổn định hơn”.

Khi nghe những chia sẻ này mới thấy được sự vất vả của nghề uốn tầm vông, nghề khá vất vả nhưng không làm việc quanh năm mà chỉ từ tháng 2 đến tháng 6 mỗi năm. 

Lời kết

Nghề thổi lửa nướng tầm vông tuy vất vả nhưng lại mang lại cuộc sống cho nhiều người lao động. Để có được thành phẩm đẹp, thẳng đều cần trải qua nhiều quy trình khác nhau như trồng, sử dụng, uốn và xử lý. Điều này cho phép bạn biết được giá trị to lớn của cây tầm vông. Hy vọng với bài viết về cách uốn tầm vông của Tre Trúc Huy Hoàng, bạn đọc đã hiểu và nắm được cách uốn cây tầm vông bằng lửa sao cho thẳng và không bị cháy.